Instituut Bijzonder Onderzoek (IBO) - C Gewenste en feitelijke resultaten en verdeling van kosten en baten (2019)

From Dashboard samenwerking Wijchen

Instituut Bijzonder Onderzoek (IBO)
C Gewenste en feitelijke resultaten en verdeling van kosten en baten (2019)

Jaar 2019

Jaren

Motieven voor samenwerking

Motieven (eigen formulering)

Het is van belang om de sociale zekerheid, de WMO en de jeugdzorg in stand te houden. Daarvoor is draagvlak in de samenleving nodig. De rijksoverheid financiert de sociale voorzieningen. Deze middelen maken voor een groot deel uit van de gemeentebegroting (40-50%). De bedragen die daarmee gemoeid zijn, zijn voor de mensen die daar recht op hebben. Misbruik van deze sociale voorzieningen mag het draagvlak niet onder druk zetten.; Gemeenten hebben – gezien de omvang van de middelen - een groot (financieel) belang bij het beheersen van het bijstandsvolume, de kosten die hierop betrekking hebben en de kosten van WMO en jeugdzorg. Het voorkomen en opsporen van fraude draagt ook bij aan het beheersen van de kosten. Fraude met sociale voorzieningen mag nooit lonen.

Aan motief beantwoord?

De samenwerking levert ieder jaar weer de nodige resultaten op. Jaarlijks worden door de deelnemende gemeenten ca. 50-60 zaken verzoeken tot onderzoek naar mogelijke misbruik en oneigenlijk gebruik in de bijstand ingediend. Die resultaten ervan leiden tot het beëindigen van uitkeringen, terugvorderingen en besparingen op de bijstandsuitgaven. In 2018 hebben de eerste onderzoeken naar misbruik en oneigenlijk gebruik in de WMO en de Jeugdwet plaatsgevonden. Met de aanpak van deze onderzoeken heeft het IBO ervaring opgedaan om de processen om (veelal in samenwerking met andere opsporingseenheden) verder uit te lijnen.

Belangrijkste motieven: Vergroten van het ambitieniveau – bundelen van krachten, Efficiënter werken, Organisatorische voordelen

Beoogde resultaten
TOELICHTING
Prestatieladder.png

Samenwerken is geen doel op zich maar is gericht op het realiseren van resultaten. De Prestatieladder kan je helpen voor het benoemen van de resultaten waar het om te doen is (beoogde eindresultaten) en de tussentijdse resultaten of mijlpalen. Resultaten kunnen gaan over het inhoudelijke vraagstuk, over de prestaties in het proces, maar ook over de samenwerking met andere partijen. Hoe hoger op de ladder des te betekenisvoller of meer zingevend het resultaat!

Je kunt eventueel onderscheid maken naar beoogde resultaten van alle partners gezamenlijk(de gemeenschappelijke opgave) en naar specifieke doelen van de eigen gemeente.

Inhoudelijke resultaten

De focus is primair gericht op de beoogde maatschappelijke effecten: wat zijn zichtbare of herkenbare gevolgen in de samenleving?

  • Bovenaan de ladder staat wat je wilt bereiken en meer naar de onderkant komt in beeld wat je hiervoor gaat doen en welke middelen je hiervoor over hebt. Je hebt een prestatie geleverd als je iets hebt gerealiseerd. Het beoogde resultaat is dan ook werkelijk bereikt (als gevolg van jouw inspanning) of dit nu gaat om het realiseren van het zingevend eindeffect of het werkelijk ter beschikking stellen van middelen.
  • Er is sprake van een ‘finale keten’: van middel, naar tussendoel tot einddoel. Bovenaan de ladder staat het zingevende einddoel, meer naar onderen gaat het om tussendoelen en aan de onderkant van de ladder gaat het om middelen.


Prestaties in het beleidsproces

Het gaat bij deze ladder om het succesvol voltooien van alle benodigde processtappen om tot de beoogde inhoudelijke resultaten te komen: welke stappen en 'tussentijdse producten' zijn nodig voor het realiseren van de gewenste maatschappelijke effecten?



Het is een prestatie om de stappen te zetten volgens een voorgeschreven procedure, maar ook om de stappen te nemen die in de gegeven situatie nodig zijn of zijn afgesproken. De prestaties in het beleidsproces zijn ingedeeld in prestaties die te maken hebben met het voorbereiden van besluiten, het nemen van besluiten en het uitvoeren van besluiten.

Samenwerkingsprestaties

Realisatie van veel opgaven vraagt samenwerking met andere partijen (‘intern’ of ‘extern’). Tot samenwerking komen gaat niet vanzelf – het realiseren van vruchtbare samenwerking al helemaal niet. Het realiseren van samenwerking is ook een resultaat. Het is ook een manier of een voorwaarde om tot realisatie van maatschappelijke effecten te komen: vanuit deze invalshoek staat coproductie aan de top van de ladder van samenwerking. We zien een aantal tussenstappen of prestaties voordat samenwerking tot coproductie leidt.


Tips

  1. Formuleer maatschappelijke effecten op een wijze die herkenbaar is vanuit de belevingswereld van diegene die bij de realisatie van de opgave betrokken zijn en diegenen op wie de opgave is gericht (bijvoorbeeld, bewoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties). Ga het gesprek aan met de doelgroep zelf. Check bij hen of het effect hen aanspreekt en begrijpelijk is geformuleerd. Als dit niet zo is, kan het goed zijn dat je nog onvoldoende focus hebt. Wat willen we bijvoorbeeld realiseren als we zeggen dat we de maatschappelijke ondersteuning willen 'kantelen’?
  2. De Prestatieladder biedt een menukaart aan prestaties waarop je kunt sturen. Je kunt een goede mix van resultaten kiezen. Hoe dan ook is relevant dat je op een zingevend eindresultaat stuurt. Je kunt in aanvulling andere prestaties kiezen, bijvoorbeeld bepaalde middelen of maatregelen die belangrijk zijn en tevens als mijlpaal dienen. Zo kun je ook sturen op voortgang (Wat hebben we gedaan?).
  3. Formuleer de prestatie op een evalueerbare manier. Doe dit op een wijze dat je de kern van de zaak raakt: zicht op succes. Dat kan met een verhaal of kernboodschap als wenkend perspectief, een beeld of visualisatie, of een getal dat de kern raakt.

Inhoud

Het gewenste doel is misbruik en oneigenlijke gebruik (fouten en frauderen) van overheidsgeld terug te dringen en zoveel mogelijk tegen te gaan.

Proces

De deelnemende gemeenten verstrekken het IBO fomeel een opdracht tot het instellen van een bijzonder onderzoek (oporing en onderzoek).

Samenwerking

Het IBO richt zich op handhavingstaken ( op opdrachtbasis) binnen het sociaal domein voor de vijf deelnemende gemeenten. De samenwerking is geënt op voldoende schaalgrootte om daarmee de gewenste expertise bij opsporing en onderoek in huis te hebben.

Kern (maximaal 500 tekens)

In 2019 onderzoekt het IBO of de formatie voor handhaving in het gehele sociale domein toereikend is. Met de sociaal wijkteams in Wijchen is ervaring uitgewisseld in het vroegtijdig herkennen en signaleren van mogelijke misstanden en fraude in de zorg.

Evaluatiecriteria waaraan je kunt zien of je succesvol bent
TOELICHTING
Evalueerbaar formuleren.png

Evalueerbaar formuleren betekent dat je de kern van de zaak raakt en dat je tussentijds en achteraf kunt nagaan of het resultaat is gerealiseerd. Hoe concreter je effecten benoemt, des te meer resultaatgericht je handelt. Juist door een resultaat heel concreet te formuleren is het ook evalueerbaar. Omgekeerd, als je evalueerbaar werkt, ben je ook meer resultaatgericht. Je hebt dan immers een concreter beeld van wat je wilt bereiken.

In de praktijk zien we vaak een voorkeur voor kwantitatieve maatstaven omdat die veel duidelijkheid bieden. Deze zijn vaak heel specifiek en meetbaar, maar het probleem is nogal eens dat ze niet de kern van de zaak raken. Wat betekent bijvoorbeeld de zelfredzaamheidsratio en wat zegt dit precies over de resultaten die een gemeente beoogt in het sociaal domein? Ook kunnen onbedoelde effecten optreden ('perverse effecten'). Denk bijvoorbeeld aan het oplossingspercentage van fietsendiefstallen. Door het ontraden van het afzien aangifte van een fietsendiefstal, kan het oplossingspercentage opgeschroefd worden.

Tips

  1. Formuleer een zingevende en wervende kernboodschap. Focus niet op bijzaken of randverschijnselen.
  2. Gebruik waar mogelijk en wenselijk zinvolle combinaties van beeld, verhaal en getal.
  3. Voorkom een selectieve blik. Kijk niet alleen naar zaken die je kunt meten of waarover je al gegevens hebt.
  4. Verlies je niet in de ‘hoe-vraag’. Als je niet helder hebt wat je wil bereiken, kan de hoe-vraag 'prematuur' zijn en tot verspilde energie leiden.
  5. Bepaal samen met coproducenten en gebruikers de criteria en het proces om te evalueren. Maak afspraken over evaluatieve gesprekken en samen bij sturen.
  6. Bepaal wie welke gegevens aanlevert voor een gedeelde informatiepositie.
  7. Pas op voor kwantitatieve maatstaven die niet de kern raken. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren als je criteria kiest op grond van wat je 'min of meer gemakkelijk' kwantitatief kunt vaststellen. Het kan ook zijn dat je je laat leiden door beschikbare data, bijvoorbeeld aan de hand van generieke benchmarks.
  8. Creëer een open cultuur en een organisatie gericht op leren. Een organisatie waarin je je controleerbaar kunt opstellen. Focus op wat je wilt bereiken, stuur op resultaten die je belangrijk vindt. Zie dit los van verantwoording, de oorzaken en de 'schuldvraag'. Voorkom met andere woorden situaties waarin je expres 'vaag' formuleert om niet aangesproken te kunnen worden op de resultaten.

Een getal dat de kern raakt

Zie daarvoor het jaarverslag in de bibliotheek.

Kosten en baten: begroting en realisatie
Begroot:

De kosten van de GR IBO worden door de 5 deelnemende gemeenten via vaste verdeelsleutels betaald.

Inbreng middelen: Actuele waarde of omvang (in €)


Kosten (inbreng financiële middelen)

Waarde of omvang activa op basis van verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs.

Lopend jaar (2019)

Financiële middelen Begroot 2019 Feitelijk 2019 Begroot 2020
Inbreng Wijchen 107207 € 109136
TOTAAL € 107.207 € 109.136

Voorgaand jaar (2018)

Financiële middelen Begroot 2018 Feitelijk 2018 Begroot 2019
Inbreng Wijchen 100.369 ... 107.207
TOTAAL € 100.369 € 107.207

Twee jaar terug (2017)

Financiële middelen Begroot 2017 Feitelijk 2017 Begroot 2018
Inbreng Wijchen 91.592 126.513 100.369
TOTAAL € 91.592 € 126.513 € 100.369


Baten

Lopend jaar (2019)

Categorie opbrengsten Begroot 2019 Feitelijk 2019 Begroot 2020
Inbreng deelnemende gemeenten 328469 € 334381
TOTAAL € 328.469 € 334.381

Voorgaand jaar (2018)

Categorie opbrengsten Begroot 2018 Feitelijk 2018 Begroot 2019
Inbreng deelnemende gemeenten 323.056 337.218 328.336
TOTAAL € 323.056 € 337.218 € 328.336

Twee jaar terug (2017)

Bij dit jaar zijn geen gegevens ingevuld bij dit onderdeel


Vreemd vermogen

Lopend jaar (2019)

Categorie Begroot 2019 Feitelijk 2019 Begroot 2020
Geen vreemd vermogen € …
TOTAAL

Voorgaand jaar (2018)

Categorie Begroot 2018 Feitelijk 2018 Begroot 2019
Geen vreemd vermogen ... ... ...
TOTAAL

Twee jaar terug (2017)

Bij dit jaar zijn geen gegevens ingevuld bij dit onderdeel

Eigen vermogen

Lopend jaar (2019)

Categorie Begroot 2019 Feitelijk 2019 Begroot 2020
Geen € …
€ …
€ …
TOTAAL

Voorgaand jaar (2018)

Categorie Begroot 2018 Feitelijk 2018 Begroot 2019
Geen ... ... ...
TOTAAL

Twee jaar terug (2017)

Bij dit jaar zijn geen gegevens ingevuld bij dit onderdeel

Feitelijke resultaten van de samenwerking

Inhoud

Bewoners worden gconfronteerd met de sociale recherche bij misbruik en oneigenlijk gebruik van overheidsgelden.

Proces

Het realiseren van een succesvol onderzoek; Het realiseren van conservatoir beslag op bezittingen en vermogen (ook in het buitenland); Samenwerking met andere opsporingseenheden om ondermijning aan te pakken.

Samenwerking

Zie onderdeel proces. Op de genoemde terreinen is zijn veel successen behaald in onderzoek en opsporing (plus de sancties in het bestuursrechtelijk of strafrechtelijk traject).

Kern

Het IBO is succesvol in opsporing en onderzoek. Samenwerken met andere recherche-eenheden, politie, het OM, de deelnemende gemeenten en andere instanties is van groot belang om de gewenste resultaten te behalen.

Aandeel van de gemeente in de realisatie van de opgave
TOELICHTING

Samenwerking is het bundelen van krachten om gezamenlijke of eigen opgaven te realiseren. De vraag hier is welk aandeel de gemeente levert in de realisatie van deze opgave - dit ook in relatie tot het aandeel van andere samenwerkingspartners.

Vaak spelen bij samenwerking allerlei over verdelingsvraagstukken. Wie brengt wat in? Is dat evenwichtig en rechtvaardig? Dit kunnen ingewikkelde vraagstukken zijn, soms op basis van complexe verdeelsleutels. Verdeelvraagstukken komen nogal eens aan de orde in colleges en gemeenteraden, vanuit het beeld dat men zich tekort gedaan voelt, bijvoorbeeld aan de hand van uitspraken als:

    • ‘We betalen op basis van inwoneraantal, maar dat is niet evenwichtig. In gemeente X wonen veel meer inwoners die genieten van de resultaten dan in onze gemeente.’
    • 'We investeren in voorzieningen, zoals een theater en een ijshal. De inwoners uit de omringende gemeenten maken hier dankbaar gebruik van, maar deze gemeenten betalen niet mee aan het in stand houden van deze voorzieningen'.
    • ‘Onze organisatie investeert heel veel tijd aan werk- en projectgroepen. De andere partners zijn mondjesmaat aanwezig. Wij doen al het werk!’
Toelichting


Verdeelsleutel

Bijdrage deelnemende gemeenten: De totale kosten worden over de deelnemende gemeenten verdeeld, waarbij 50% van de totale lasten versleuteld wordt op basis van het inwoneraantal en 50% van de totale lasten op basis van het aantal afgedane opdrachten.

Evenwicht

Hoe is de feitelijke verdeling van kosten en baten over alle samenwerkingspartners?

Kosten: Evenwichtig
Baten: Evenwichtig
Schatting van het aandeel van de gemeente in de realisatie van de opgave - aan de hand van een percentage: