Naam
Euregio Rijn-Waal
afkorting: Euregio
Beschrijving
De Euregio Rijn-Waal is een Nederlands-Duits openbaar lichaam, waarbij ca. 55 gemeenten en regionale overheden zijn aangesloten. De Euregio Rijn-Waal heeft als belangrijkste doel de grensoverschrijdende samenwerking op het gebied van economie en maatschappij te verbeteren en te intensiveren en brengt met dit doel partners bij elkaar om gezamenlijke initiatieven te starten en zo gebruik te maken van synergie-effecten. Taken: samenwerking, belangenbehartiging, subsidieadvies en burgeradvisering
Logo
Onderwerpen
- Buitenland / internationale betrekkingen / ontwikkelingssamenwerking
- Grensoverschrijdende samenwerking op allerlei terreinen
Belangrijkheid
(1) Waarom is het belangrijk?
- Samenwerking biedt grote kansen.
(2) Voor wie is het vooral belangrijk?
- Raad: politiek belangrijk
- College: bestuurlijk belangrijk
- Ambtelijke organisatie
‘Verbonden partij’ ‘Verbonden partij’ volgens definitie in het Besluit Begroting en Verantwoording
(1) De gemeente heeft bestuurlijk belang.
“Zeggenschap, hetzij uit hoofde van vertegenwoordiging in het bestuur hetzij uit hoofde van stemrecht”.
(2) De gemeente heeft financieel belang.
“Een aan de verbonden partij ter beschikking gesteld bedrag dat niet verhaalbaar is als de verbonden partij failliet gaat onderscheidenlijk het bedrag waarvoor aansprakelijkheid bestaat indien de verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt”.
Schaal van de samenwerking
Internationaal (inclusief grensoverschrijdende samenwerking)
Samenwerkingspartners
Gemeenten: Gemeente Bergen, Gemeente Gennep, Gemeente Mook en Middelaar, Gemeente Wijchen, Arnhem, Berg en Dal, Beuningen, Boxmeer, Cuijk, Doesburg, Druten, Duiven, Ede, Grave, Heumen, Lingewaard, Mill, Montferland, Nijmegen, Oude IJsselstreek, Overbetuwe, Renkum, Rheden, Rijnwaarden, St. Anthonis, Wageningen, West Maas en Waal, Westervoort, Zevenaar, Alpen DE, Bedburg Hau DE, Hünxe DE, Kranenburg DE, Sonsbeck DE, Uedem DE, Weeze DE, Duisburg DE, Emmerich am Rhein DE, Goch DE, Hamminkeln DE, Kalkar DE, Kevelaer DE, Kleve DE, Moers DE, Rees DE, Rheinberg DE, Wesel DE, Xanten DE, Dusseldorf DE
Overige organisaties: Kamer van Koophandel, Niederrheinische Industrie- und Handelskammer Duisburg-Wesel-Kleve, Landschaftsverband Rheinland, Kreis Kleve DE, Kreis Wesel DE
Aard van de samenwerking
Beleidsafstemming - Bij beleidsafstemming gaat het om het maken van afspraken om beleid beter op elkaar te laten aansluiten, voor gezamenlijk beleid dan wel ‘beleidsharmonisatie’. Ook kan het gaan om het ontwikkelen van een gemeenschappelijke visie of een strategie. Een voorbeeld van beleidsafstemming is het maken van afspraken over de realisatie van bedrijventerreinen.
Netwerk of platform - Bij een netwerk of platform gaat het vooral om ontmoeting, kennisdeling en informatie-uitwisseling. Denk aan het uitwisselen van ideeën, zicht krijgen op actuele ontwikkelingen, elkaar (beter) leren kennen, verkennen van kansen en mogelijkheden.
Gewenste en feitelijke resultaten en verdeling van kosten en baten
Jaren
Motieven voor samenwerking
⧼Motief horizonverruiming⧽
- Andere werelden ontdekken
- Zicht krijgen op kansen
Aan motief beantwoord?
Wat de samenwerking brengt is afhankelijk van kansen die wij zelf zien voor grensoverschrijdende samenwerking.
Belangrijkste motieven: Vergroten van het ambitieniveau – bundelen van krachten, Verruimen van de horizon
Beoogde resultaten
Samenwerken is geen doel op zich maar is gericht op het realiseren van resultaten. De Prestatieladder kan je helpen voor het benoemen van de resultaten waar het om te doen is (beoogde eindresultaten) en de tussentijdse resultaten of mijlpalen.
Resultaten kunnen gaan over het inhoudelijke vraagstuk, over de prestaties in het proces, maar ook over de samenwerking met andere partijen. Hoe hoger op de ladder des te betekenisvoller of meer zingevend het resultaat!
Je kunt eventueel onderscheid maken naar beoogde resultaten van alle partners gezamenlijk(de gemeenschappelijke opgave) en naar specifieke doelen van de eigen gemeente.
Inhoudelijke resultaten
De focus is primair gericht op de beoogde maatschappelijke effecten: wat zijn zichtbare of herkenbare gevolgen in de samenleving?
- Bovenaan de ladder staat wat je wilt bereiken en meer naar de onderkant komt in beeld wat je hiervoor gaat doen en welke middelen je hiervoor over hebt. Je hebt een prestatie geleverd als je iets hebt gerealiseerd. Het beoogde resultaat is dan ook werkelijk bereikt (als gevolg van jouw inspanning) of dit nu gaat om het realiseren van het zingevend eindeffect of het werkelijk ter beschikking stellen van middelen.
- Er is sprake van een ‘finale keten’: van middel, naar tussendoel tot einddoel. Bovenaan de ladder staat het zingevende einddoel, meer naar onderen gaat het om tussendoelen en aan de onderkant van de ladder gaat het om middelen.
Prestaties in het beleidsproces
Het gaat bij deze ladder om het succesvol voltooien van alle benodigde processtappen om tot de beoogde inhoudelijke resultaten te komen: welke stappen en 'tussentijdse producten' zijn nodig voor het realiseren van de gewenste maatschappelijke effecten?
Het is een prestatie om de stappen te zetten volgens een voorgeschreven procedure, maar ook om de stappen te nemen die in de gegeven situatie nodig zijn of zijn afgesproken. De prestaties in het beleidsproces zijn ingedeeld in prestaties die te maken hebben met het voorbereiden van besluiten, het nemen van besluiten en het uitvoeren van besluiten.
Samenwerkingsprestaties
Realisatie van veel opgaven vraagt samenwerking met andere partijen (‘intern’ of ‘extern’). Tot samenwerking komen gaat niet vanzelf – het realiseren van vruchtbare samenwerking al helemaal niet.
Het realiseren van samenwerking is ook een resultaat. Het is ook een manier of een voorwaarde om tot realisatie van maatschappelijke effecten te komen: vanuit deze invalshoek staat coproductie aan de top van de ladder van samenwerking. We zien een aantal tussenstappen of prestaties voordat samenwerking tot coproductie leidt.
Tips
- Formuleer maatschappelijke effecten op een wijze die herkenbaar is vanuit de belevingswereld van diegene die bij de realisatie van de opgave betrokken zijn en diegenen op wie de opgave is gericht (bijvoorbeeld, bewoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties). Ga het gesprek aan met de doelgroep zelf. Check bij hen of het effect hen aanspreekt en begrijpelijk is geformuleerd. Als dit niet zo is, kan het goed zijn dat je nog onvoldoende focus hebt. Wat willen we bijvoorbeeld realiseren als we zeggen dat we de maatschappelijke ondersteuning willen 'kantelen’?
- De Prestatieladder biedt een menukaart aan prestaties waarop je kunt sturen. Je kunt een goede mix van resultaten kiezen. Hoe dan ook is relevant dat je op een zingevend eindresultaat stuurt. Je kunt in aanvulling andere prestaties kiezen, bijvoorbeeld bepaalde middelen of maatregelen die belangrijk zijn en tevens als mijlpaal dienen. Zo kun je ook sturen op voortgang (Wat hebben we gedaan?).
- Formuleer de prestatie op een evalueerbare manier. Doe dit op een wijze dat je de kern van de zaak raakt: zicht op succes. Dat kan met een verhaal of kernboodschap als wenkend perspectief, een beeld of visualisatie, of een getal dat de kern raakt.
Inhoud
De Rhein-Waal-Regio verder ontwikkelen tot
een duurzame en economisch daadkrachtige regio
met een aangenaam leefklimaat.
Proces
Activiteiten en projecten organiseren die mensen / bedrijven
/ onderwijsinstellingen / organisaties en verenigingen
grensoverschrijdend
samenbrengen om zo gezamenlijk
meer te bereiken.
Samenwerking
Samenwerking met de Euregioleden maar ook met andere overheden, kennisinstellingen en het bedrijfsleven
Kosten en baten: begroting en realisatie
Begroot:
Jaarlijkse bijdrage van Wijchen aan de Euregio Rijn-Waal: € 10.325.
Begroting 2018 van de Euregio:
Baten: € 2.859.744
Kosten: € 2.850.135
Feitelijk:
Realisatie 2018 nog niet bekend.
Feitelijke resultaten van de samenwerking
Kern
Wijchen heeft deelgenomen aan een grensoverschrijdend project 'Kliker' over de aanpak van verduurzaming van dorpen en steden.
Governance van de samenwerking
Vorm van de samenwerking
Er is sprake van een gemeenschappelijk openbaar lichaam
Samenwerken via een gemeenschappelijke regeling (Wet gemeenschappelijke regeling)
Er zijn verschillende soorten gemeenschappelijke regelingen:
- Een gemeenschappelijk openbaar lichaam is de zwaarste gemeenschappelijke regeling en heeft de status van een rechtspersoon. Deze vorm bestaat uit drie bestuursorganen: Algemeen Bestuur, Dagelijks Bestuur en voorzitter. Deelnemers kunnen taken en bevoegdheden aan het openbaar lichaam overdragen. Dit is een veel voorkomende vorm van publiekrechtelijke samenwerking.
- Een gemeenschappelijk orgaan heeft een dagelijks bestuur en beschikt niet over rechtspersoonlijkheid. Overdragen van bevoegdheden is beperkt mogelijk en de samenwerking kan geen personeel in dienst nemen. Deze samenwerking wordt vooral ingezet als overlegorgaan.
- Een centrumgemeente oefent taken en bevoegdheden uit voor andere gemeenten. Deze samenwerking heeft geen eigen bestuur.
- Een bedrijfsvoeringsorganisatie wordt opgericht voor de behartiging van bedrijfsvoerings- of uitvoeringstaken. Deze vorm kent alleen een enkelvoudig bestuur: het dagelijks bestuur.
- Een regeling zonder meer is de lichtste vorm zonder overdracht van taken of bevoegdheden. Alleen afspraken worden vastgelegd – meestal zonder juridische binding – onder noemers zoals een ‘overheidsconvenant’ of ‘bestuursakkoord’.
Samenwerken via een subsidierelatie
Subsidie is een bijzondere vorm van samenwerking. Deze valt niet onder de Wet gemeenschappelijke regeling maar de Algemene wet bestuursrecht. Onder subsidie wordt ingevolge artikel 4:21 lid 1 van de Awb verstaan: (1) de aanspraak op financiële middelen, (2) door een bestuursorgaan verstrekt (3) met het oog op bepaalde activiteiten van de aanvrager, (4) anders dan als betaling voor aan het bestuursorgaan geleverde goederen of diensten. Er zijn globaal twee varianten:
- Niet afdwingbare subsidie: de subsidieontvanger krijgt een voorlopige aanspraak op middelen. Indien de ontvanger zich niet houdt aan bepaalde verplichtingen kan de gemeente de verleende subsidie lager of nihil vast stellen en betaalde voorschotten terugvorderen (art 4:21 Awb).
- Afdwingbare subsidie: de gemeente kan ten behoeve van bijzondere belangen een prestatieplicht opleggen om de gesubsidieerde activiteiten daadwerkelijk uit te voeren door middel van een ‘uitvoeringsovereenkomst’ (art 4:36 Awb). Om die reden kan tevens sprake zijn van een ‘overheidsopdracht’.
.
Overdracht van publieke taken of bevoegdheden?
Delegatie
Delegatie en overdracht van bestuursbevoegdheden en regelgevende bevoegdheden vindt plaats door delegatie als bedoeld in artikel 10:13 Algemene wet bestuursrecht (Awb). Voor delegatie is een wettelijke grondslag vereist (artikel 10:15 Awb). Voor delegatie aan de bestuursorganen van een gemeentelijk gemeenschappelijk openbaar lichaam vormt artikel 30 lid 1 Wgr die wettelijke grondslag. Bij delegatie wordt niet alleen de bevoegdheid overgedragen maar komt de verantwoordelijkheid ook volledig bij de organen van het gemeenschappelijk openbaar lichaam te liggen. De overgedragen bevoegdheid wordt door het bestuur van het gemeenschappelijk openbaar lichaam zelfstandig en uit eigen naam uitgeoefend.
Mandaat
Mandaat als bedoeld in artikel 10:1 Algemene wet bestuursrecht (Awb) is de bevoegdheid om in naam van een ander te handelen en besluiten te nemen, maar zonder de daarbij horende verantwoordelijkheid. Bij mandateren worden geen bevoegdheden overgedragen. De mandaatgever blijft zelf bevoegd. Delegeren daarentegen betekent wel het overdragen van bevoegdheden, inclusief de verantwoordelijkheid. Een mandaatgever blijft bevoegd de gemandateerde bevoegdheid zelf te hanteren.
Delegatie of mandaat van taken/ bevoegdheden, welke?
Niet van toepassing op de Euregio.
Vertegenwoordiging in bestuursorganen
| Orgaan
|
Burgemeester
|
Wethouders
|
Raadsleden
|
Ambtelijk
|
| Algemeen Bestuur (AB)
|
J.Th.C.M. Verheijen
|
G.W.R. Gerrits (plv.)
|
|
|
Zeggenschap
Orgaan
Aantal stemmen voor de gemeente
Totaal aantal
Eventuele toelichting
Denk bijvoorbeeld aan:
- Eén stem per deelnemer – ‘one man, one vote’ (gelijkheidsbeginsel).
- Aantal stemmen naar bijvoorbeeld het aantal inwoners of de omvang van de financiële bijdrage (proportionaliteitsbeginsel, gewogen stem).
- Stemmen op basis van consensus (consensusbeginsel).
- Een combinatie van bovenstaande.
- Of iets anders....
Algemeen Bestuur (AB)
1
De Euregioraad is beslissingsbevoegd als meer dan de helft van de stemgerechtigde vertegenwoordigers aanwezig is. De raad geldt als beslissingsbevoegd zo lang als de beslissingsonbevoegdheid niet is vastgesteld. Besluiten worden genomen met de enkelvoudige meerderheid van de stemmen van de verschenen leden van de Euregioraad. Onverminderd art. 8 lid 1 van het Verdrag behoeven statutenwijzigingen een tweederde meerderheid van het statutaire aantal vertegenwoordigers in de Euregioraad. In gevallen van mogelijke partijdigheid beslist de Euregioraad.
Rol-, taak- en bevoegdheidsverdeling
Wie doet wat? In een samenwerking kunnen allerlei rollen en taken verdeeld worden. Er zijn bijvoorbeeld financiers, uitvoerders, kennisleveranciers, een regisseur et cetera.
Bij een Centrumgemeenteconstructie kunnen deelnemende gemeenten allerlei taken onder brengen bij de centrumgemeente, die in opdracht van de andere gemeenten deze taken uitvoert. Daartoe verlenen de deelnemende gemeenten mandaat aan de centrumgemeente.
Alle lidorganisaties zijn in de Euregioraad vertegenwoordigd. De raad bestaat in totaal uit 136 vertegenwoordigers, die ten minste twee keer per jaar bijeenkomen. De Euregioraad neemt de strategisch belangrijke beslissingen voor de verdere ontwikkeling van de Euregio Rijn-Waal. Ter voorbereiding van de raadsbesluiten zijn er drie commissies ingesteld:
- Commissie voor Grensoverschrijdende Verstandhouding
- Commissie voor Economische Aangelegenheden
- Commissie voor Financiën en Projecten
De commissies bestaan elk uit achttien vertegenwoordigers van de Euregioraad. Zij adviseren onder meer over actuele ontwikkelingen, de goedkeuring van projecten en de begroting van de Euregio Rijn-Waal.
Afspraken, procedures en instrumenten
Denk aan:
- Tussentijdse evaluatie en monitoring.
- Organiseren van werkbezoeken
- Aanstellen van rapporteurs binnen de raad voor deze samenwerking.
- Aanstellen van een bestuurlijke regisseur in het college.
- Organiseren van gezamenlijke invloed pogingen met raden van andere gemeenten – zoals bij het afstemmen van zienswijzen.
- Borging van de gemeentelijke eigenaarspositie.
- Afspraken over informatievoorziening.
- Onafhankelijk toezicht
Toezichtarrangement: BASIS-
Mogelijkheden en (financiële) consequenties voor beëindiging of uittreding
De leden kunnen met een opzegtermijn van drie jaar de Euregio Rhein- Waal verlaten. Hiertoe dient een schriftelijke verklaring aan de Euregioraad te worden overgelegd. De rechten en plichten uit het lidmaatschap eindigen op 31 december van het derde jaar dat volgt op de verklaring.
Met het neerleggen van het lidmaatschap eindigen voor de vertegenwoordigers alle functies waarmee men in één of meer organen van de Euregio Rijn-Waal is belast. Uittredende leden zijn na hun uittreden jegens het openbaar lichaam overeenkomstig hun aantal inwoners aansprakelijk voor de tot op dat tijdstip ontstane verplichtingen. De aftredende leden zien af van een vermogensrechtelijke deling en verdeling.
Relevante documenten
